Wat is een gamestoornis en hoe help je iemand die er last van heeft?

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Speel het Slim en is met toestemming opnieuw gepubliceerd als onderdeel van de Game Mania Academy. Speel het Slim zet zich in om (groot)ouders, begeleiders en leerkrachten te informeren over veilig en verantwoord gamen.

Voor de meeste spelers zijn videogames een leuke hobby of verstokte passie, maar zeer uitzonderlijk primeert het gamen op elk ander aspect van het leven. In dit artikel leggen we samen met onze partner GameChangers de zogenaamde gamestoornis onder het vergrootglas.

Sinds enkele jaren catalogeert de WHO excessief gamen onder verslavend gedrag (link in het Engels). Kenmerkend daarbij is dat personen die kampen met een gamestoornis ondanks de negatieve effecten van hun gedrag - dit kan gaan van verminderde school- of werkprestaties tot het verwaarlozen van fysiek sociaal contact of persoonlijke hygiëne – toch steeds meer en meer willen gamen.

Psycholoog en mede-oprichter van GameChangers Bavo Vroman ziet parallellen met andere aandoeningen zoals alcoholisme en drugsmisbruik. Net als bij deze gevaarlijke verslavingen liggen externe factoren - een negatief zelfbeeld of gebrek aan zelfdiscipline - aan de basis van het probleem en zijn games slechts een middel om een bepaald gevoel op te wekken.

Personen met een gamestoornis beleven ook geen plezier meer aan het gamen. De digitale wereld wordt louter een veilig toevluchtsoord om te ontsnappen aan de echte problemen. Naarmate de kloof tussen de echte en de digitale wereld groter wordt, zal de drang groter worden om zo snel mogelijk terug te keren naar de plaats waar men zich goed voelt.

Bijkomende moeilijkheid is dat het een systeem is dat zichzelf in stand houdt. Personen voelen zich schuldig over de problemen die hun gedrag veroorzaakt. Ze weten niet hoe hiermee om te gaan en vluchten daardoor nog sneller terug in hun game, waardoor de problemen alleen maar erger worden.

In een volgend artikel reiken we enkele do’s en don’ts aan om deze hardnekkige vicieuze cirkel te doorbreken. Voor meer informatie of persoonlijke hulp kan je steeds terecht bij GameChangers en hulporganisaties zoals De Druglijn, Tele-Onthaal (106) of Mediawijs

Vier stappen om iemand met een gamestoornis te helpen

Zoals je kunt lezen is de gamestoornis een systeem dat zichzelf in stand houdt. Het doorbreken van deze vicieuze cirkel is niet eenvoudig, maar het is mogelijk. De erkenning van het probleem door de speler zelf is belangrijk, maar volgens coach Matthias Dewilde van GameChangers moet ook de omgeving meewerken om het probleem op te lossen.

Een eerste stap waarmee je iemand met een gamestoornis kan helpen, is het stoppen met veroordelen van het probleemgedrag. Uitspraken als: “Zit je nu weeral binnen? Het is mooi weer, ga toch buiten spelen!” of “Zou je niet beter eerst je huiswerk maken?” worden vaak met de beste bedoelingen geüit. Ze vergroten echter het schuldgevoel, waardoor de drang om te vluchten in het probleemgedrag alleen maar groter wordt. In plaats daarvan loont het meer om interesse te tonen en vragen te stellen.

Een tweede stap is grenzen stellen. Er moeten duidelijke afspraken worden gemaakt wanneer er mag worden gespeeld en wanneer niet. Indien de speler zich niet uit zichzelf aan deze regels kan houden, moeten ze door de omgeving worden gehandhaafd. Spelconsoles, smartphones en tablets bevatten een heleboel opties voor ouderlijk toezicht, maar soms zit er niets anders op dan vanaf een bepaald uur het internet volledig lam leggen. Deze stap veroorzaakt de nodige weerstand, maar het is belangrijk om hier toch consequent in te zijn.

Ten derde is het zaak om de speler te helpen om de vrijgekomen tijd nuttig in te vullen. Dewilde noemt het “iemand helpen slagen in het leven”. Een gamestoornis is vaak een uiting van een onderliggend probleem. Personen die door Dewilde worden begeleid zijn vaak perfectionistisch of hebben het moeilijk om sociaal contact te maken. Het is van belang om hen hierin te ondersteunen, bijvoorbeeld door andere activiteiten aan te reiken.

Ten slotte is het belangrijk om zelf het goede voorbeeld te geven. Het is moeilijk om iemand te verbieden om uren aan een stuk videogames te spelen wanneer je zelf elke avond meerdere uren voor televisie zit of op je smartphone doorbrengt. Als jij geen inspanningen levert, dan zullen personen die kampen met een gamestoornis dat al helemaal niet doen.

In een volgend artikel bekijken we de invloed van recente evoluties zoals streamen en eSports op eventueel problematisch gamegedrag. Voor meer informatie of persoonlijke hulp kan je steeds terecht bij GameChangers en hulporganisaties zoals De Druglijn, Tele-Onthaal (106) of Mediawijs.

Dit artikel maakt deel uit van:

Game Mania Academy is een verzameling van artikelen uit het Game Mania Blog die je alles leert over games.

Zo kan je gebruikmaken van handige gidsen om erachter te komen welke games kinderen leuk vinden en welke geschikt zijn, maar vind je er ook informatie over de nieuwste spellen.

Iedereen die interesse heeft in games, of al vol aan het gamen is, kan mogelijk iets nieuws leren over de wondere wereld van videogames via Game Mania Academy!

Ontdek Game Mania Academy »